مرکزی، استان
| مرکزی، استان | |
|---|---|
| کشور | ایران |
| جمعیت | ۱,۳۴۹,۵۹۰ نفر(۱۳۸۵ش) |
| موقعیت | شمال غربي مرکز ایران - جنوب قزوین و تهران، غرب قم و اصفهان، شمال اصفهان و لرستان، و شرق همدان |
| مرکز | اراک |
| تعداد شهرستانها | ۱۰ |
| تعداد بخش ها | ۱۸ |
| شهرهای مهم | آشتیان، تفرش، خمین، دلیجان، مأمونیه، ساوه، شازند، کمیجان، و محلات |
| کوههای استان | سِرو (۳,۳۲۴ متر)، الوند، آلاداغ، هفتاد قلّه، گوجه، تخت رستم و خستک، و اینجه قاره |
| رودهای استان | شراء، قرهچای، و قمرود |
| تولیدات و صنایع مهم | فرآوردههای کشاورزی: غلات، سبزیجات، علوفه، چغندرقند، پنبه و دانههای روغنی، و انواع میوه، بهویژه انگور و انجیر - فعالیتهای صنعتی و اقتصادی: ماشینسازی، واگنسازی، آلومینیوم، نساجی، پالایش نفت، پتروشیمی، تحقیقات هستهای، تولید سیمان، لبنیات، انواع گوشت، مواد غذایی، فرش و موکت، و پرورش گل |
مرکزی، استان
واقع در شمال غربي مرکز ایران. بین استانهای قزوین و تهران در شمال، قم و اصفهان در شرق، اصفهان و لرستان در جنوب، و همدان در غرب قرار دارد. بخش عمدۀ این استان را رشتهکوههای مرکزی و زاگرس و نواحی شمال شرقی و شرق و بخشهای مرکزی آن را جلگههایی مانند زرند، دلیجان، محلات، و اراک فراگرفتهاند. کوه سِرو، با ارتفاع ۳,۳۲۴ متر، بلندترین کوه این استان است و کوههای الوند، آلاداغ، هفتاد قلّه، گوجه، تخت رستم و خستک، و اینجه قاره از دیگر ارتفاعات مهم آن بهشمار میروند. خشکی هوا و بارندگی ناکافی، این استان را از داشتن رودخانههای مهم و دایمی محروم و به رودهای شراء، قرهچای، و قمرود منحصر کرده است، که غالباً کمآب و فصلیاند. با وجود این، استان مرکزی مستعد کشاورزی و جزو یکی از مراکز مهم صنعتی ایران است. فرآوردههای کشاورزی آن عبارتاند از غلات، سبزیجات، علوفه، چغندرقند، پنبه و دانههای روغنی، و انواع میوه، بهویژه انگور و انجیر. فعالیتهای صنعتی و اقتصادی آن عبارتاند از ماشینسازی، واگنسازی، آلومینیوم، نساجی، پالایش نفت، پتروشیمی، تحقیقات هستهای، تولید سیمان، لبنیات، انواع گوشت، مواد غذایی، فرش و موکت، و پرورش گل. استان مرکزی با ۱,۳۴۹,۵۹۰ نفر جمعیت (۱۳۸۵) از دَه شهرستان و هجده بخش با مرکزیت شهر اراک تشکیل شده است و شهرهای مهم آن عبارتاند از آشتیان، تفرش، خمین، دلیجان، مأمونیه، ساوه، شازند، کمیجان، و محلات. اراک و توابع آن در تقسیمات ۱۳۱۶ تابع استان یکم بود. در ۱۳۵۵ از استان مزبور جدا شد و استان مرکزی را تشکیل داد.